Şirket ortaklığından çıkarılma ve çıkarma süreçlerinde bilmeniz gereken hukuki detaylar

Şirket ortaklıkları, iş hayatında önemli işbirliklerinin temelini oluşturur. Ancak bazen ortaklar arasında anlaşmazlıklar çıkabilir ve bir ortağın şirketten çıkarılması veya ayrılması söz konusu olabilir. Bu makalede, şirket ortaklığından çıkarılma ve çıkarma süreçlerini, yasal dayanakları ve izlenmesi gereken adımları detaylı olarak inceleyeceğiz.

Ortaklıktan Çıkarılma Nedenleri

Limited Şirketlerde

Limited şirketlerde bir ortağın şirketten çıkarılması için TTK madde 640’a göre şu nedenler geçerlidir:

1. Haklı Sebepler: Ortağın şahsından kaynaklanan ve şirketin işleyişini ciddi şekilde zorlaştıran durumlar.
2. Sermaye Koyma Borcunu Yerine Getirmeme: Ortağın taahhüt ettiği sermayeyi şirkete getirmemesi.
3. Sadakat Yükümlülüğünün İhlali: Ortağın şirkete karşı sadakat yükümlülüğünü ihlal etmesi.
4. Rekabet Yasağının İhlali: Ortağın şirketle rekabet etmesi veya şirket sırlarını ifşa etmesi.
5. Şirket Sözleşmesinde Belirtilen Diğer Nedenler: Ortakların başlangıçta anlaştıkları özel çıkarma nedenleri.

Anonim Şirketlerde

Anonim şirketlerde bir pay sahibinin çıkarılması daha zordur. Ancak şu durumlarda söz konusu olabilir:

1. Iskat (Pay Sahibinin Çıkarılması): TTK madde 482-483 uyarınca, sermaye koyma borcunu yerine getirmeyen pay sahibi şirketten çıkarılabilir.
2. Bağlam Hükümleri: TTK madde 493-498 uyarınca, nama yazılı payların devrinin şirket tarafından onaylanmaması durumunda, pay sahibi şirketten çıkarılabilir.
3. Haklı Sebeple Fesih Davası: TTK madde 531 uyarınca, haklı sebebin varlığı halinde, mahkeme şirketin feshine karar vermek yerine, davacı pay sahiplerinin paylarının gerçek değerle satın alınmasına karar verebilir.

Ortaklıktan Çıkarma Süreci

Limited Şirketlerde

1. Genel Kurul Kararı: TTK madde 640 uyarınca, bir ortağın şirketten çıkarılması için genel kurul kararı gerekir. Bu karar, sermayenin en az yüzde yetmiş beşini temsil eden ortakların olumlu oyuyla alınmalıdır.
2. Çıkarma Davası: Genel kurul kararı alındıktan sonra, şirket, ortağın çıkarılması için dava açmalıdır. Dava, şirket merkezinin bulunduğu yer asliye ticaret mahkemesinde açılır.
3. Ayrılma Akçesinin Belirlenmesi: Çıkarılan ortağa ödenecek ayrılma akçesi, şirket sermayesindeki payının gerçek değerine göre belirlenir. Bu değer, mahkeme tarafından atanan bilirkişiler aracılığıyla tespit edilir.
4. Çıkarma Kararının Tescili: Mahkeme kararının kesinleşmesinden sonra, çıkarma kararı ticaret siciline tescil edilir.

Anonim Şirketlerde

1. Iskat Prosedürü:
   • Temerrüde düşen pay sahibine ihtar gönderilmesi
   • İhtarın Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde ve şirket sözleşmesinde öngörülen şekilde ilan edilmesi
   • İhtarda belirtilen süre içinde ödeme yapılmaması halinde, yönetim kurulu kararı ile pay sahibinin ıskat edilmesi
   • Iskat kararının tescil ve ilanı
2. Bağlam Hükümlerine Göre Çıkarma:
   • Pay devrinin şirket tarafından onaylanmaması
   • Şirketin payları başka bir şekilde edinmesi (kendi adına ve hesabına veya üçüncü kişi adına ve hesabına)
   • Pay devrinin pay defterine kaydedilmesi
3. Haklı Sebeple Fesih Davası Sonucu Çıkarma:
   • Azınlık pay sahiplerinin haklı sebeple fesih davası açması
   • Mahkemenin fesih yerine pay sahiplerinin paylarının satın alınmasına karar vermesi
   • Payların gerçek değerinin tespit edilmesi
   • Payların satın alınması

Ortaklıktan Nasıl Çıkarılırsınız? (Ortaklar İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler)

Bir ortak olarak, şirketten çıkarılma riskini azaltmak için dikkat etmeniz gereken hususlar:

1. Sermaye Taahhütlerini Yerine Getirme: Taahhüt ettiğiniz sermayeyi zamanında ve eksiksiz olarak şirkete getirin.
2. Sadakat Yükümlülüğüne Uyma: Şirketin çıkarlarını kendi çıkarlarınızdan üstün tutun ve şirket aleyhine faaliyetlerden kaçının.
3. Rekabet Yasağına Uyma: Şirketle rekabet edecek faaliyetlerde bulunmayın ve şirket sırlarını koruyun.
4. Ortaklık Sözleşmesindeki Yükümlülükleri Yerine Getirme: Ortaklık sözleşmesinde belirlenen diğer yükümlülüklerinizi eksiksiz olarak yerine getirin.
5. Genel Kurul Toplantılarına Katılma: Şirketin genel kurul toplantılarına düzenli olarak katılın ve haklarınızı aktif olarak kullanın.
6. Düzenli İletişim: Diğer ortaklarla düzenli iletişim halinde olun ve anlaşmazlıkları erken aşamada çözmeye çalışın.

Ortaklıktan Nasıl Çıkarabilirsiniz? (Şirket ve Diğer Ortaklar İçin Süreç)

Bir ortağı şirketten çıkarmak istiyorsanız, izlemeniz gereken adımlar:

1. Haklı Sebeplerin Belgelenmesi: Ortağın çıkarılması için haklı sebepleri belgelendirin ve kanıtları toplayın.
2. Hukuki Danışmanlık: Konusunda uzman bir avukattan hukuki danışmanlık alın.
3. Genel Kurul Kararı: Ortağın çıkarılması için gerekli çoğunlukla genel kurul kararı alın.
4. Çıkarma Davası: Genel kurul kararına dayanarak, ortağın çıkarılması için dava açın.
5. Ayrılma Akçesinin Hazırlanması: Çıkarılacak ortağa ödenecek ayrılma akçesini hesaplayın ve hazır bulundurun.
6. Tescil İşlemleri: Mahkeme kararının kesinleşmesinden sonra, çıkarma kararını ticaret siciline tescil ettirin.

Yargıtay’ın Ortaklıktan Çıkarma Konusundaki Yaklaşımı

Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre:

1. Ortaklıktan çıkarma için haklı sebebin varlığı somut olarak ispatlanmalıdır.
2. Çıkarma davası açılmadan önce genel kurul kararı alınması zorunludur.
3. Ayrılma akçesinin belirlenmesinde, şirketin malvarlığı değeri ve gelecekteki kazanç potansiyeli dikkate alınmalıdır.
4. Çıkarma kararı, keyfi veya kötüniyetli olmamalıdır.
5. Çıkarma prosedürü, şirket sözleşmesinde ve kanunda belirtilen usullere uygun olarak yürütülmelidir.

Ortaklıktan Çıkarılma/Çıkarma Durumunda Alternatif Çözümler

Ortaklık sorunlarında, çıkarma dışında değerlendirilebilecek alternatif çözümler:

1. Uzlaşma: Ortaklar arasında uzlaşma sağlanarak sorunların çözülmesi.
2. Ortaklık Sözleşmesinin Yenilenmesi: Ortaklık sözleşmesinin yeniden düzenlenerek yetki ve sorumlulukların netleştirilmesi.
3. Pay Devri: Sorunlu ortağın paylarının diğer ortaklar veya üçüncü kişiler tarafından satın alınması.
4. Şirket Bölünmesi: Şirketin bölünerek ortakların farklı şirketlerde faaliyetlerine devam etmesi.
5. Profesyonel Arabuluculuk: Bağımsız bir arabulucu aracılığıyla sorunların çözülmesi.

Sonuç ve Hukuki Tavsiyeler

Ortaklıktan çıkarma ve çıkarılma süreçleri, şirket hukukunun en karmaşık ve hassas konularından biridir. Bu süreçlerin doğru yönetilmesi, hem şirketin devamlılığı hem de tüm tarafların hukuki haklarının korunması açısından büyük önem taşır.

Ortaklık sorunlarının yaşanmaması için, ortaklık ilişkisinin başlangıcında detaylı bir ortaklık sözleşmesi hazırlanması, yetki ve sorumlulukların açıkça belirlenmesi ve düzenli iletişimin sağlanması önemlidir.

İstanbul’daki hukuk büromuz, şirket ortaklıkları, ortaklıktan çıkarma ve çıkarılma süreçleri konusunda uzman avukatlarımızla, bu hassas süreçte size hukuki destek sağlamaya hazırdır. Ortaklık sorunlarınızın çözümü için bizimle iletişime geçebilirsiniz.